Bericht over Hadrianus Junius: Emblemata

In 1565 publiceert Hadrianus Junius zijn Emblemata bij Plantijn in Antwerpen.

Een emblema, embleem of zinnebeeld is een kleine afbeelding met daarbij een korte kernachtige spreuk, zoals een spreekwoord en een kort gedicht. Het woord emblema (meervoud: emblemata) is Grieks en betekent mozaïekversiering. Emblemata werden meestal gebundeld in emblemataboeken, welke populair waren van de zestiende tot en met de achttiende eeuw. De afbeelding is een vaak letterlijke verbeelding van de spreuk. Een typisch embleem bestond uit 3 delen, een motto, een afbeelding (pictura) en een onderschrift (subscriptio). Er zijn veel verschillende soorten spreuken die een afbeelding vergezelden, onderwijzend, politiek, religieus of over de liefde.

Reprehendere proclive: & animum
apertum esse debere. Kritiek uiten is gemakkelijk, de geest moet open zijn.

Born to Night, without a father, I am Momus by name, I take pleasure in gnawing things one at a time with a tooth like Theon’s. I pretend to be made as a man, with a lattice in my breast; So that nothing hidden lies hidden in that cavity, since my senses are open.

Momus (Oud-Grieks: Μωμος) is in de Griekse mythologie de zoon van Nyx. Hij personifieert de hoon en ongegronde kritiek. Vanwege zijn constante kritiek werd hij uiteindelijk verbannen van de Olympus. Hij wordt soms ook genoemd als de god van de schrijvers en de dichters.

Maarten van Heemskerck, Momus bekritiseert de Goden, 1561, Gemaldegalerie, Berlin